Wist je, dat ieder gesprek met een broeder of zuster een vorm van counselen kan zijn? Counselen (letterlijk: raad geven) beperkt zich niet tot de taak van de geestelijke leiders of tot een formeel gesprek, maar hoort eenieder kind van de Heer toe en kan op de meest onverwachte tijdstippen. Ieder kind van de Heer heeft een bepaalde bagage waarmee een ander kan geholpen of vermaand worden. Weliswaar is het soms aangewezen om een ervaren persoon er bij te halen, maar dit is zeker niet altijd het geval. Soms wordt er te weinig stil gestaan bij het feit dat er altijd wel iemand is die kan leren van hetgeen de Heer je heeft laten kennen door Zijn Woord.
Counseling lijkt voor velen iets dat enkel voor de geestelijke leiders binnen een gemeente is weggelegd. Velen vereenzelvigen het met een geestelijk doktersbezoek. De persoon met een probleem komt bij de dokter, hij luistert en geeft daarna een voorschrift mee om het probleem op te lossen. Counseling is voor sommigen iets dat enkel voor specialisten is, zij die een erkende opleiding hebben genoten en hierdoor ‘gecertificeerd’ zijn om te counselen. Anderen verwarren counselen met het geven van snoepjes om de honger te stillen. Ze baseren zich enkel op de uiterlijke kenmerken van een probleem en pakken deze aan zonder de wortel van het probleem op te sporen. Anderen lijken te kennen te geven dat ze vinden dat de Bijbel ongenoegzaam is en gaan op zoek naar wereldse wijsheid in de psychologie en filosofie.
Wat is nu eigenlijk counselen? Waar gaat het over? Hoe geef je het vorm? Waar let je op? Allemaal fundamentele vragen die een voor een een antwoord verdienen. Onlangs kwam ik een schrijven van John Piper tegen waarin hij tracht een definitie van de essentie van het Bijbels counselen weer te geven. Omdat ik deze zo treffend vond, wil ik deze graag met jullie delen samen met de verdere uitleg die hij er bij gaf.
Godgericht, Christusverheerlijkend, Kruis-koesterend, Geestafhankelijk, Bijbelverzadigd, emotioneel betrokken, cultureel geïnformeerd gebruik van woorden, om mensen te helpen Godgerichte, Christusverheerlijkende, vreugdevol zichzelf wegcijferende liefhebbers van mensen te worden die een passie voor Gods heerschappij in alle dingen verspreiden, tot blijdschap voor alle volken.
Gebruik van woorden
(1 Tes. 4:13, 18; 5:11; Hebr. 3:13; Rom. 15:14). Bijna alle counseling is praten. Uiteraard omvat het waardevol en hartgeëngageerd luisteren en begrip. Maar counseling op zich is gesprek. Het is opvallend dat mensen geld geven voor een gesprek van een uur. Dat is de macht van woorden. God heeft bedoeld dat het zo is. Daarom hebben de belangrijkste thema’s rondom counseling te maken met het wereldbeeld, dat het gesprek inhoud geeft.
Op God gericht
(1 Kor. 10:31; Hand 17:28). Een Godgericht persoon behandelt God als het centrum van alle zorgen van het leven, van het meest eenvoudige en wereldlijke tot het meest gewichtige en persoonlijke. Godgerichte taal is spreken dat God niet marginaliseert of Hem niet als niet ter zake of onnodig beschouwt. Het maakt duidelijk dat alles wat waarde heeft op belangrijke wijze met God heeft te maken. Alle counselingonderwerpen zijn op verschillende niveaus met God verbonden en counseling die probeert om expliciet zonder God tot genezing te leiden is ontoereikend.
Christus verheerlijken
(Joh. 16:14; 17:5). Christusverheerlijkende counseling is expliciet christelijk en is meer dan het verwijzen naar het goddelijke. Alle thema’s in counseling hebben te maken met het verheerlijken of minachten van Jezus Christus. Onze houdingen, gevoelens en daden maken Christus groot of klein. Wij zijn geschapen om Christus groot te maken. Counseling is niet echt succesvol wanneer iemand sociaal beter functioneert, zonder bewuste afhankelijkheid van en blijdschap in Jezus Christus. Dit is de betekenis en het doel van alle gezondheid.
Het kruis koesteren
(Gal. 6:14). Het is onvoldoende om te zeggen dat onze counseling Christus eert. Sommige niet-christelijke systemen, zelfs dat van Moslims, beweren dat ook. Counseling moet naar de kern van onze problemen en naar de kern van Gods oplossing gaan. Dat wil zeggen dat counseling altijd naar het kruis gaat, waar de diepgang van de zonde en de hoogte van de genade worden geopenbaard. Zonder het kruis te koesteren is er geen werkelijk verhogen van Christus of eren van God. Hoogmoed en wanhoop beslissend achterlaten kan enkel door het kruis van Christus. Het is het fundament van nederigheid en hoop. Er is geen ware mentale gezondheid indien wij de wanhopige situatie, waarin wij zonder het kruis waren, niet begrijpen en indien wij de vreugde van de bevrijding van die situatie, door de dood van Christus voor ons, niet voelen.
Afhankelijk van de Geest
(Rom. 8:6; Gal. 3:5; 5:22-23; 1 Petr. 4:11). Geestafhankelijke counseling weet en voelt dat het hopeloos is om, los van het beslissende werk van de Heilige Geest in de counselor en in de confident, wijs en liefdevol te spreken en werkelijke heelheid tot stand te brengen. Dit veronderstelt in het counselingproces de uitdrukkelijke aanwezigheid van gebed. Counseling is dienstbaar in de kracht die God geeft, zodat God in alles de eer ontvangt.
Verzadigd van de Bijbel
(Matt. 4:4; Rom. 15:4; Hebr. 4:12). Bijbelverzadigde counseling behandelt het Woord van God niet als een fundament dat nooit ter sprake komt, nooit wordt besproken of nooit wordt aangehaald. “Fundamenten” liggen in de kelder en houden het huis recht, maar er wordt zelden over gepraat en ze zijn gewoonlijk niet attractief. Dit is geen geschikt beeld van de rol van de Schrift in counseling. De Bijbel heeft kracht en is werkelijk de waarheid en het Woord van God. Zelfs heiligen, die zeer vertrouwd zijn met de Schrift, moeten het Woord van God horen. Het heeft macht om de mentale wereld op orde te brengen, het geweten wakker te maken en hoop tot stand te brengen.
Emotioneel betrokken
(Deut. 32:2; Rom. 12:15; Hebr. 4:15; 13:3). Bijbelse counseling wordt gedaan door iemand die zich op gezonde wijze bewust is van zijn eigen emoties en die van anderen en wat zij voelen, zelfs als die niet door hemzelf of anderen worden uitgedrukt. Advies houdt rekening met wat anderen ervaren en niet uitsluitend met de bijbelse waarheden die op het probleem betrekking hebben. Goede bijbelse counselors voelen gepaste emoties en weten wanneer hun emoties niet in overeenstemming zijn met de situatie. Zij voelen aan wat anderen voelen en weten hoe ze hun manier van doorgeven van de waarheid moeten aanpassen, zoals dat op dat moment geschikt is.
Cultureel geïnformeerd
(Hand. 17:23, 28; Spr. 6:6-8; Job 38-41). Bijbelse counseling is zich bewust van de historische, sociale, culturele en familiale factoren die de zonde en de gerechtigheid van onze levens vorm geven. Als het gaat om de macht van de zonde en genade, waardeert Bijbelse counseling culturele, sociale of familiale factoren niet meer dan de geestelijke, maar het beseft wel dat de vorm van de zonde en gerechtigheid beïnvloed is door familiale, sociale, culturele en historische zaken, die mensen kunnen helpen om te onderscheiden wat zonde is en wat niet en wat deugdzaam is en wat niet. Geloven dat de wortel van elk emotioneel en relationeel probleem zonde is, bepaalt grondig het concept van hoe te genezen, maar leidt niet tot simplistische inschattingen over hoe gemakkelijk genezing is.
Mensen helpen om te worden
(1 Tes. 3:12; Fil. 1:9). Bijbelse counseling is er op gericht mensen te veranderen – de manier waarop ze naar God en Christus, zonde, goed, kwaad, de wereld en andere mensen kijken, die begrijpen en aanvoelen. Bijbelse counseling gaat over mensen helpen veranderen. Het is doelgericht. Het is niet neutraal of ongeïnteresseerd. Het heeft door de Bijbel gevormde doelen voor de levens van mensen en voor relaties.
Vreugdevol zichzelf wegcijferende liefhebbers van mensen
(Fil. 1:25; 2 Kor. 1:24: 2 Kor. 16:14; 1 Tim. 1:5; Gal. 5:6). Het doel van alle gezondheid is Godgerichte, Christusverheerlijkende liefde voor mensen. Liefde is onmogelijk wanneer bezig zijn met zichzelf in iemands leven de overhand heeft. Daarom is minder met zichzelf bezig zijn een onderdeel van echte geestelijke gezondheid. Dit kan niet onmiddellijk tot stand worden gebracht, maar uitsluitend als iemand deel heeft aan iets dat waardig en groots is. Het doel is op te gaan in God en verder alles tot eer van God te laten zijn. De echt gezonde persoon heeft passie voor de heerlijkheid van God in alle dingen, tot blijdschap voor alle volken.
(Overgenomen van http://nl.gospeltranslations.org, “Naar een Definitie van de Kern van Bijbelse Counseling“)
Zijn dit kenmerken die wij terugvinden in onze ‘geestelijke’ gesprekken met onze broeders en zusters? Laten we er samen voor waken!